[เถรี]

นะโม ตัสสะ ภะคะวะโต อะระหะโต สัมมาสัมพุทธัสสะ
นะโม ตัสสะ ภะคะวะโต อะระหะโต สัมมาสัมพุทธัสสะ
นะโม ตัสสะ ภะคะวะโต อะระหะโต สัมมาสัมพุทธัสสะ

สํวโร จ ปหานญฺจ ภาวนา อนุรกฺขนา เอเต ปธานา จตฺตาโร เทสิตาทิจฺจพนฺธุนาติ

ณ บัดนี้ อาตมภาพจักรับหน้าที่แสดงพระธรรมเทศนาในปธานปัจฉิมกถา ว่าด้วยเรื่องการสรุปเรื่องความเพียร เพื่อเป็นเครื่องประคับประคองฉลองศรัทธา ประดับสติปัญญาบารมี เพิ่มพูนกุศลบุญราศี แก่ท่านสาธุชนทั้งหลาย ผู้ตั้งใจมาสดับรับรสพระพุทธพจน์เทศนา

ขอท่านผู้มีจิตศรัทธา อุบาสกอุบาสิกา ผู้ใจบุญทุกท่าน โปรดตั้งโสตประสาทให้เป็นประหนึ่งภาชนะทอง เพื่อรองรับพระสัทธรรมเทศนา ให้เกิดธัมมัสสวนานิสงส์ ตรงความมุ่งหมาย ๕ ประการแห่งการฟังธรรม คือ

๑. อัสสุตัง สุณาติ ได้ความรู้ใหม่
๒. สุตัง ปะริโยทะเปติ ได้วิจัยของเก่า
๓. กังขัง วิหะนะติ ได้บรรเทากังขา
๔. ทิฏฐิง อุชุง กะโรติ ได้พัฒนาความคิด
และ ๕. จิตตะมัสสะ ปะสีทะติ ได้ยกจิตให้แจ่มใส ได้ยกใจให้เยือกเย็น

สมดังโบราณาจารย์ที่ท่านกล่าวว่า ถ้าฆ่าช้างก็ต้องการงา ฆ่าปลาก็ต้องการเนื้อ ฆ่าเสือก็ต้องการหนัง เมื่อสดับตรับฟังพระธรรมเทศนา ก็ต้องให้ได้ปัญญานั่นเอง

ดำเนินความตามพระบาลีที่ได้ยกขึ้นเป็นอุเทศบท ณ เบื้องต้นว่า สํวโร จ ปหานญฺจ ภาวนา อนุรกฺขนา ฯลฯ เป็นต้นนั้น แปลเป็นใจความว่า ปธานทั้ง ๔ ประการนี้ คือสังวรปธาน ปหานปธาน ภาวนาปธาน และอนุรักขนาปธานนั้น พระพุทธเจ้าผู้เป็นเผ่าพันธุ์แห่งพระอาทิตย์ทรงได้แสดงไว้แล้ว

การแสดงพระธรรมเทศนาในวันนี้ เป็นพระธรรมเทศนาอันสืบเนื่องมาจากนโยบายของมหาเถรสมาคม ร่วมกับสำนักงานป้องกันและปราบปรามการทุจริตแห่งชาติ ซึ่งท่านมองเห็นความสำคัญ ในเรื่องการป้องกันและปราบปรามการประพฤติมิชอบของภาครัฐ ตลอดจนถึงประชาชนทั้งหลาย จึงได้จัดให้มีการเสริมธรรมเสริมปัญญาในครั้งนี้ขึ้นมา เพราะเล็งเห็นความสำคัญในการสนับสนุนส่งเสริม ให้มีการนำหลักธรรมคำสอนทางพระพุทธศาสนา ไปประพฤติปฏิบัติเพื่อป้องกันการทุจริตคอรัปชั่น ในหน่วยงานรัฐและสังคมโดยรวม เพื่อความอยู่อย่างผาสุกของประชาชนในชาติ

โดยจัดให้มีการแสดงพระธรรมเทศนา อันเป็นหลักธรรมคำสอนในพระพุทธศาสนา บูรณาการเข้ากับหลักสูตรต้านทุจริตศึกษา หรือ Anti - Corruption Education โดยนำกรอบศีลธรรมหลักคำสอนในพระพุทธศาสนามาแสดง คือหลักสัมมัปปธาน ๔ คือ ความเพียร ๔ ประการ ซึ่งได้จัดให้มีการแสดงมาตามลำดับหัวข้อธรรม รวม ๖ กัณฑ์ พระธรรมเทศนากัณฑ์นี้ จัดเป็นปัจฉิมกัณฑ์ คือ กัณฑ์สุดท้าย จักสรุปใจความสำคัญของสัมมัปปธาน ๔ ดังมีอรรถาธิบายดังนี้