เทศน์ช่วงทำกรรมฐาน วันเสาร์ที่ ๕ กันยายน ๒๕๕๘

[เถรี]

ทุกคนตั้งกายให้ตรง กำหนดสติคือความรู้สึกของเราเอาไว้เฉพาะหน้าที่ลมหายใจเข้าออก หายใจเข้า...ให้ความรู้สึกไหลตามลมหายใจเข้าไป หายใจออก...ให้ความรู้สึกไหลตามลมหายใจออกมา จะใช้คำภาวนาอะไรก็ได้ที่เราถนัดมาแต่เดิม

วันนี้เป็นวันเสาร์ที่ ๕ กันยายน พุทธศักราช ๒๕๕๘ วันนี้อยากจะบอกกล่าวกับพวกเราว่า การปฏิบัติธรรมของพวกเรานั้น จำเป็นอย่างยิ่งที่จะต้องหวังความหลุดพ้น เพราะถ้าไม่สามารถที่จะหลุดพ้นได้ เราก็ต้องเวียนว่ายตายเกิด ทนทุกข์ทรมานอยู่ไม่รู้จบ ใน ๓๑ ภพภูมินั้น ไม่มีภพไหนภูมิไหนที่มีความสุขโดยส่วนเดียว โดยเฉพาะอย่างยิ่งภูมิที่อยู่เบื้องต่ำ ก็ยิ่งมีความทุกข์มากเป็นพิเศษ

ถ้าเรามาดู ๕ ภพภูมิในส่วนของเหฏฐิมสงสาร ได้แก่ สัตว์นรก เปรต อสุรกาย สัตว์เดรัจฉาน และมนุษย์ สัตว์นรกนั้นประกอบไปด้วยความทุกข์เป็นปกติ โดนไฟแผดเผา โดนสรรพาวุธสับฟัน ทุกข์ทรมานเจ็บปวดขนาดไหนก็ไม่ตาย พอสิ้นใจลงไป โดนลมกัมมชวาตพัดมาก็เกิดมีกายขึ้นมาใหม่ โดนไฟแผดเผา โดนสรรพาวุธสับฟันต่อไป ไม่มีความสุขแม้แต่วินาทีเดียว มีแต่ความทุกข์ยาก เจ็บปวด เร่าร้อนอยู่ตลอดเวลา

ในส่วนของเปรตซึ่งมีกรรมเบาบางลง มาชดใช้ในส่วนของเศษกรรม ก็ต้องทนอดอยาก หิวโหย ไม่สามารถที่จะหาอะไรกินให้อิ่มปากอิ่มท้องได้ เราอดข้าวแค่มื้อสองมื้อก็รู้สึกว่าหิวแย่แล้ว แต่เหล่าเปรตทั้งหลายนั้น ต้องอดอยากทุกข์ทรมานอยู่เป็นกัป ๆ

ในส่วนของอสุรกาย ดำรงชีวิตอยู่ด้วยความหวาดกลัว กินแต่เศษอาหารที่เขาทิ้งแล้ว หรือซากสัตว์ที่เน่าเปื่อย ในส่วนของสัตว์เดรัจฉานนั้นก็อยู่ในสภาพของผู้แข็งแรงข่มเหงผู้อ่อนแอ ไม่สามารถที่จะหากินให้ได้ดั่งใจของตน ได้อาหารมาก็ต้องรีบกิน เพราะอาจจะโดนเขาแย่งไปเมื่อไรก็ได้ หรือตนเองอาจจะกลายเป็นเหยื่อ เป็นอาหารของสัตว์ที่แข็งแรงกว่าก็ได้

ในส่วนของมนุษย์นั้น ก็เต็มไปด้วยความทุกข์ เพราะมีความปรารถนาไม่สมหวังเป็นปกติ ดังนั้น..ในส่วนของภพภูมิเบื้องต้นทั้ง ๕ ภูมินี้ ก็ถือว่าเป็นส่วนของการที่ต้องได้รับการทุกข์ทรมานอยู่ตลอดเวลา ยิ่งต่ำลงไปมากเท่าไร ก็ยิ่งทุกข์มากขึ้นเท่านั้น

[เถรี]

ในส่วนของมัชฌิมสงสาร ประกอบไปด้วย ๖ ภพภูมิของอากาศเทวดา ไล่ตั้งแต่จาตุมหาราชิกา ไปสิ้นสุดที่ปรนิมมิตวสวัตตี ท่านทั้งหลายเหล่านี้มีความสุขเพียงชั่วคราว ถ้าผู้ใดเพลิดเพลินอยู่ในทิพยสมบัติ ไม่รู้จักสร้างบุญสร้างกุศลเพิ่มเติม พ้นจากสภาพไปเมื่อไร โอกาสที่จะลงอยู่ภพภูมิเบื้องต่ำก็มีสูงมาก ก็อาจจะตกลงไปสู่อบายภูมิ ได้รับความทุกข์ทรมานไม่รู้จบอีก ท่านใดรู้จักสร้างกุศลผลบุญเพิ่มเติม ก็ต้องทุกข์ยากในการขวนขวายหาแหล่งสร้างบุญสร้างกุศลของตน หรือพยายามประกอบกองบุญกองกุศลด้วยตนเอง ก็แปลว่าดำรงชีวิตอยู่ในความทุกข์เช่นกัน

ในส่วนของปุริมสงสารคือภพเบื้องสูง ได้แก่รูปพรหม ๑๖ และอรูปพรหม ๔ นั้น ในส่วนของอรูปพรหมปราศจากอายตนะอื่น นอกจากสภาพของดวงจิต เมื่อเสวยความสุขที่เกิดจากการสร้างความดีมาหมดแล้ว ก็ต้องลงไปเสวยความทุกข์ทันที ในส่วนของรูปพรหมนั้นเสวยความสุขอยู่ก็จริง แต่ถ้าคล้อยเคลื่อนเลื่อนลงไปสู่ภูมิที่ต่ำกว่า ก็ต้องไปทุกข์ยากเดือดร้อนกันต่อ ในส่วนของสุทธาวาสพรหม ๕ ชั้น ตั้งแต่ อวิหา อตัปปา สุทัสสา สุทัสสี และ อกนิฏฐพรหม ก็ยังต้องมีความลำบากในการขวนขวายเพื่อความหลุดพ้น ต้องพากเพียรพยายามอย่างยิ่ง

นับตั้งแต่เหล่าท่านทั้งหลายในอันตราปรินิพพายี เป็นพรหมที่จะต้องเข้าสู่พระนิพพานในระหว่างอายุของตน อุปหัจจปรินิพพานยี เป็นพรหมที่จะต้องเข้าสู่พระนิพพานในกึ่งอายุของตน สสังขาราปรินิพพานยี ลำบากมากเพราะต้องใช้ความขวนขวาย ความเพียรพยายามมากเป็นพิเศษเพื่อการเข้าสู่พระนิพพาน อสังขาราปรินิพพานยี แม้ว่าท่านทั้งหลายเหล่านี้จะไม่ลำบากเท่ากับอีกชั้นหนึ่ง แต่ก็ต้องใช้ความพยายามในการปฏิบัติเพื่อล่วงพ้นจากกองทุกข์เช่นกัน จนถึงอุทธังโสโตอกนิฏฐคามี ท่านทั้งหลายเหล่านี้ก็ยังมีอวิชชาหลงเหลืออยู่อย่างบางเบา จำเป็นที่จะต้องตัด ต้องละ ต้องสละออกไปจากใจของตนให้ได้

ก็แปลว่าทุกท่าน ทุกภูมิ ก็ดำเนินอยู่ในกองทุกข์ ทุกข์ของการ เกิด แก่ เจ็บ ตาย บ้าง ทุกข์ของการที่ต้องย้อนกลับไปสู่ภูมิต่ำบ้าง ทุกข์ของการขวนขวายเพื่อความหลุดพ้นบ้าง ทั้ง ๓๑ ภพภูมินี้ ไม่มีภูมิใดภูมิหนึ่งเลยที่ปราศจากความทุกข์ ล้วนแล้วแต่มีความทุกข์ทั้งสิ้น ยิ่งอยู่ในภูมิต่ำก็ยิ่งมีความทุกข์มากขึ้น

ดังนั้น..ในการที่เราจะเกิดมาอยู่ในภพภูมิทั้งหลายเหล่านี้ ก็แปลว่าจะต้องพบกับความทุกข์เหล่านี้เป็นปกติ จึงควรที่จะตั้งกำลังใจว่าขึ้นชื่อว่าการเกิดมาทุกข์ใน ๓๑ ภพภูมินี้จะไม่มีสำหรับเราอีก ชาตินี้จะเป็นชาติสุดท้าย ถ้าตายลงไปเมื่อไรเราขอไปอยู่ที่พระนิพพานแห่งเดียว แล้วเอากำลังใจเกาะพระนิพพานหรือเกาะภาพพระของเราไว้ กำหนดการภาวนาและพิจารณาตามอัธยาศัย จนกว่าจะได้รับสัญญาณบอกว่าหมดเวลา


พระครูวิลาศกาญจนธรรม, ดร.
เทศน์ช่วงทำกรรมฐาน ณ บ้านวิริยบารมี
วันเสาร์ที่ ๕ กันยายน ๒๕๕๘
(ถอดจากเสียงเป็นอักษรโดยคะน้าอ่อน)