เทศน์ช่วงทำกรรมฐานเช้า วันศุกร์ที่ ๑๙ พฤศจิกายน พุทธศักราช ๒๕๖๔

[หยาดฝน]

เทศน์ช่วงทำกรรมฐานเช้า
วันศุกร์ที่ ๑๙ พฤศจิกายน พุทธศักราช ๒๕๖๔


เชิญรับฟังได้ที่ https://youtu.be/Ukv-K25Sjt4

ให้ทุกคนตั้งกายให้ตรง กำหนดความรู้สึกทั้งหมดของเราไว้ที่ลมหายใจเข้าออก
หายใจเข้า..ให้ความรู้สึกทั้งหมดไหลตามลมหายใจเข้าไป
หายใจออก..ให้ความรู้สึกทั้งหมดไหลตามลมหายใจออกมา

จะใช้คำภาวนาอะไรก็ได้ที่เรามีความถนัดมาแต่เดิม ไม่ว่าจะเป็น พุท-โธ นะมะ-พะธะ สัมมา-อะระหัง พองหนอ-ยุบหนอ หรือจะเป็นพระคาถาใด ๆ ก็ได้ที่เรารักเราชอบมากที่สุด

หายใจเข้า..พร้อมกับคำภาวนา
หายใจออก..พร้อมกับคำภาวนา
หายใจเข้า..ลมหายใจผ่านจมูก ผ่านกึ่งกลางอก ลงไปสุดที่ท้อง
หายใจออก..จากท้อง ผ่านกึ่งกลางอก มาสุดที่ปลายจมูก

ให้ความรู้สึกทั้งหมดของเราอยู่กับลมหายใจเข้า อยู่ลมหายใจออก ถ้าเผลอสติไปคิดถึงเรื่องอื่น รู้ตัวเมื่อไร..ให้รีบดึงกลับมาที่ลมหายใจเข้าออกทันที

[หยาดฝน]

การปฏิบัติธรรมในช่วงเช้ามืดเป็นช่วงเวลาที่สำคัญที่สุด เพราะว่าเราได้พักผ่อนนอนหลับมาแล้วทั้งคืน สภาพจิตเริ่มสงบราบเรียบลง ไม่ฟุ้งซ่านมาก ทันทีที่ตื่นขึ้นมา สภาพจิตของเราก็จะฟุ้งไปหารัก โลภ โกรธ หลง จึงต้องรีบหาสิ่งที่ดีมาป้องกัน ไม่ให้สภาพจิตของเราต้องไปคลุกอยู่กับกิเลส นั่นก็คือ..การรีบมาอยู่กับการภาวนา

หายใจเข้า..ให้ความรู้สึกทั้งหมดของเราไหลตามลมหายใจเข้าไป พร้อมกับคำภาวนา
หายใจออก..ให้ความรู้สึกทั้งหมดของเราไหลออกมา พร้อมกับคำภาวนา

ที่บอกว่าการปฏิบัติธรรมในช่วงเช้าสำคัญมาก ก็เพราะว่าสภาพจิตของเรานั้น สามารถเสวยอารมณ์ได้ทีละอย่างเดียว ถ้าหากว่าความดีเข้าไป ความชั่วก็เข้าไม่ได้ ถ้ามีความชั่วอยู่ข้างใน ความดีก็เข้าไปไม่ถึงเช่นกัน

ดังนั้น..ในช่วงเช้ามืดของแต่ละวัน จึงเป็นนาทีทองที่เราจะต้องรีบนำความดีเข้าไปไว้ในใจ เมื่อความดีอยู่ในใจแล้ว ความชั่วเข้ามาไม่ได้ เราก็จะอยู่สุขอยู่เย็นไปเกือบทั้งวัน

[หยาดฝน]

หายใจเข้า..ให้ลมหายใจไหลเข้าไป พร้อมกับคำภาวนา
หายใจออก..ให้ลมหายใจไหลออกมา พร้อมกับคำภาวนา
อย่าบังคับลมหายใจ การหายใจให้เป็นไปโดยธรรมชาติ ร่างกายต้องการจะหายใจแรงหรือเบา ยาวหรือสั้น เรามีหน้าที่ตามดูตามรู้ไปเท่านั้น

ท่านที่ไม่เคยภาวนามาก่อน ให้กำหนดลมหายใจพร้อมกับคำว่า "พุท-โธ"
หายใจเข้า..พุท ลมผ่านจมูก ผ่านกลางอก ลงไปสุดที่ท้อง
หายใจออก..โธ ลมออกจากท้อง ผ่านกลางอก มาสุดที่ปลายจมูก
หายใจเข้า..พุท
หายใจออก..โธ

การกำหนดฐานลมนั้นแล้วแต่เราถนัด ไม่ได้บังคับ จะกำหนดฐานเดียว ๓ ฐาน ๗ ฐาน หรือว่ารู้ตลอดลมหายใจเข้าออกก็ได้
หายใจเข้า..พร้อมกับคำภาวนา
หายใจออก..พร้อมกับคำภาวนา

[หยาดฝน]

พยายามรักษาลมหายใจเข้าออกเอาไว้ เผลอสติไปนึกถึงเรื่องอื่น ก็ให้ดึงกลับมาตรงนี้
ใหม่ ๆ ก็ต้องยื้อแย่งกันระหว่างความฟุ้งซ่านกับความสงบ แต่พอเคยชิน สติสมาธิมีกำลังมากขึ้น เราก็สามารถอยู่กับลมหายใจได้นานยิ่งขึ้น

หายใจเข้า..พร้อมกับคำภาวนา
หายใจออก..พร้อมกับคำภาวนา

'ลมหายใจเข้าออก' เป็น 'แม่ของกองกรรมฐานทั้งปวง' ถ้าไม่มีลมหายใจเข้าออก ไม่ว่ากรรมฐานอื่นจะวิเศษขนาดไหนก็ทรงตัวได้ไม่นาน เราจึงจำเป็นอย่างยิ่งที่ต้องฝึกปฏิบัติในการตามดูตามรู้ลมหายใจเข้าออก

หายใจเข้า..ลมหายใจไหลเข้าไป พร้อมกับคำภาวนา
หายใจออก..ลมหายใจไหลออกมา พร้อมกับคำภาวนา
หายใจเข้า..ลมหายใจไหลเข้าไป พร้อมกับคำภาวนา
หายใจออก..ลมหายใจไหลออกมา พร้อมกับคำภาวนา

[หยาดฝน]

เมื่อรู้สึกว่าลมหายใจเข้าออกพร้อมกับคำภาวนาของเรามั่นคงดีแล้ว ให้นึกถึงภาพพระพุทธรูปองค์ใดองค์หนึ่งที่เรารักเราชอบมากที่สุด จะเป็นสมเด็จพระสัมมาสัมพุทธเจ้าองค์ปฐมก็ดี พระวิสุทธิเทพก็ดี หรือว่าพระพุทธชินราช พระแก้วมรกต หลวงพ่อโสธร หรือวัตถุมงคลใด ๆ ที่เป็นรูปพระพุทธเจ้าซึ่งเรารักเราชอบ

นึกถึงภาพพระนั้น ไหลตามลมหายใจเข้าไป ไหลตามลมหายใจออกมา
หายใจเข้า..ภาพพระไหลผ่านอก ลงไปอยู่ที่ท้อง
หายใจออก..ภาพพระไหลผ่านอก ขึ้นไปบนศีรษะ

ไม่ต้องไปใส่ใจว่าภาพพระขึ้นไปบนศีรษะได้อย่างไร ไม่ต้องไปเน้นย้ำความชัดเจนใด ๆ แค่ให้เรารู้สึกว่า..
หายใจเข้า..มีภาพพระไหลตามลมหายใจเข้าไป
หายใจออก..มีภาพพระไหลตามลมหายใจออกมา

[หยาดฝน]

หายใจเข้า..ภาพพระเล็กลง ๆ ไปอยู่ในท้อง
หายใจออก..ภาพพระใหญ่ขึ้น ๆ ไปอยู่บนศีรษะ
หายใจเข้า..ภาพพระเล็กลง ๆ ไปอยู่ในท้อง
หายใจออก..ภาพพระใหญ่ขึ้น ๆ ไปอยู่บนศีรษะ

อย่าใช้สายตาเพ่งภาพพระ เพราะว่าเรากำหนดรู้เห็นภาพพระด้วยใจ ไม่ใช่เห็นด้วยตา ถ้าเราไปเพ่งภาพพระลักษณะนั้น บางคนเมื่อเลิกปฏิบัติธรรมแล้วจะปวดหัวมาก เกิดความเครียดมาก เรานึกถึงภาพพระเหมือนนึกถึงบ้าน นึกถึงสิ่งของของเราที่คุ้นเคย นึกถึงเพื่อนฝูงพี่น้องที่เราคุ้นเคย จะรู้สึกว่าเห็นได้อย่างชัดเจน แต่ไม่ใช่เห็นด้วยตา

การกำหนดภาพพระไม่มีสายตามายุ่งเกี่ยวด้วย แค่เรานึกถึงภาพพระไหลตามลมหายใจเข้าไป ไหลตามลมหายใจออกมา
หายใจเข้า..ภาพพระไหลผ่านอก ลงไปอยู่ในท้อง
หายใจออก..ภาพพระไหลผ่านอก ขึ้นไปอยู่บนศีรษะ

[หยาดฝน]

อย่าใช้สายตา อย่าต้องการรายละเอียด แค่ให้รู้สึกว่ามีภาพพระไหลตามลมหายใจเข้าไป ไหลตามลมหายใจออกมา ก็พอแล้ว
หายใจเข้า..ภาพพระไหลตามลมหายใจเข้าไป
หายใจออก..ภาพพระไหลตามลมหายใจออกมา

หายใจเข้า..ภาพพระเล็กลง ๆ ไปอยู่ในท้อง
หายใจออก..ภาพพระใหญ่ขึ้น ๆ ไปอยู่บนศีรษะ
หายใจเข้า..ภาพพระไหลลงไปอยู่ในท้อง
หายใจออก..ภาพพระเลื่อนขึ้นไปอยู่บนศีรษะ

เมื่อรู้สึกอย่างชัดเจนว่า มีภาพพระไหลตามลมหายใจเข้าไป ไหลตามลมหายใจออกมา
เมื่อรู้ชัดแล้วก็กำหนดใจให้ภาพพระนั้นนิ่งอยู่บนศีรษะของเรา
หายใจเข้า..ภาพพระสว่างขึ้น
หายใจออก..ภาพพระสว่างขึ้น

[หยาดฝน]

อย่ากำหนดลมหายใจตามคำพูด เพราะว่าถ้าสมาธิไม่เท่ากัน ไม่มีทางที่จะกำหนดตามกันได้
หายใจเข้า..ภาพพระสว่างขึ้น
หายใจออก..ภาพพระสว่างขึ้น

จะสว่างมากสว่างน้อยไม่ใช่เกณฑ์ประมาณ แค่เรารู้สึกว่ามีภาพพระอยู่บนศีรษะของเรา
หายใจเข้า..ภาพพระสว่างขึ้น
หายใจออก..ภาพพระสว่างขึ้น

แค่นั้นก็พอแล้ว อย่าใช้สายตาเพ่ง อย่าเอารายละเอียดของภาพพระ อย่าเอาความสว่างของภาพพระ
สิ่งทั้งหลายเหล่านั้นจะดีขึ้นไปเรื่อย ๆ ตามสมาธิของเราที่ทรงตัวมากขึ้น
หายใจเข้า..ภาพพระสว่างขึ้น
หายใจออก..ภาพพระสว่างขึ้น

[หยาดฝน]

ให้ความสว่างค่อย ๆ ครอบคลุมตัวเราลงมา..
จากศีรษะ ถึงหน้าผาก ถึงดวงตา ถึงจมูก ถึงปาก ถึงคาง ถึงคอ..
ถึงหัวไหล่ ถึงหน้าอก ถึงท้อง..
ถึงสะโพก ถึงต้นขา ถึงปลายขา

หายใจเข้า..ภาพพระสว่างขึ้น ตัวเราสว่างขึ้น
หายใจออก..ภาพพระสว่างขึ้น ตัวเราสว่างขึ้น
หายใจเข้า..ภาพพระสว่างขึ้น ตัวเราสว่างขึ้น
หายใจออก..ภาพพระสว่างขึ้น ตัวเราสว่างขึ้น

จนกระทั่งรู้สึกว่าภาพพระและตัวเราสว่างกลมกลืนเป็นอันหนึ่งอันเดียวกัน เหมือนกับว่า..พระคือตัวเรา ตัวเราคือพระ
หายใจเข้า..ภาพพระสว่างขึ้น ตัวเราสว่างขึ้น
หายใจออก..ภาพพระสว่างขึ้น ตัวเราสว่างขึ้น

[หยาดฝน]

แล้วกำหนดให้ความสว่างนั้นแผ่กว้างออกไปรอบตัวเรา เหมือนกับโยนหินลงไปในน้ำ แล้วความสว่างแผ่กว้างออกไปรอบด้าน จนกระทั่งสว่างไปทั่วศาลาแห่งนี้

ให้กำหนดใจว่า..เราไม่เป็นศัตรูกับใคร เรายินดีเป็นมิตรกับคนและสัตว์ทั่วโลก
กำหนดใจลงไปว่า..มนุษย์ทั้งหลาย สัตว์ทั้งหลาย ผู้เป็นเพื่อนทุกข์ เกิด แก่ เจ็บ ตาย ด้วยกันทั้งหมดทั้งสิ้น ผู้ที่ชีวิตของท่านทั้งหลายเหล่านั้น ได้ตกล่วงไปแล้วในวันหนึ่งคืนหนึ่ง ขอให้ท่านทั้งหลายเหล่านั้น จงไปเสวยสุขในสุคติภพโดยถ้วนหน้ากันเถิด

หายใจเข้า..ภาพพระสว่างไสว แผ่กว้างออกไป..กว้างออกไป..
กว้างไปทั้งศาลา กว้างออกไปทั้งวัด..
สว่างไสวไปทั้งหมู่บ้าน สว่างไปทั้งตำบล สว่างไปทั้งอำเภอ สว่างไปทั้งจังหวัด

[หยาดฝน]

ให้ตั้งใจว่า..มนุษย์ทั้งหลาย สัตว์ทั้งหลาย ผู้เป็นเพื่อนทุกข์ เกิด แก่ เจ็บ ตาย ด้วยกันทั้งหมดทั้งสิ้น ผู้ที่ชีวิตของท่านทั้งหลายเหล่านั้น ตกอยู่ในความทุกข์ยากเศร้าหมอง เดือดร้อนลำเค็ญ ทุกข์กายทุกข์ใจ เจ็บไข้ได้ป่วย พิกลพิการใด ๆ ก็ดี ขอให้ท่านทั้งหลายเหล่านั้น จงได้ล่วงพ้นจากความทุกข์ทั้งหลายนั้นเถิด

หายใจเข้า..ภาพพระสว่างไสว แผ่กว้างออกไป..กว้างออกไป..
หายใจออก..ภาพพระสว่างไสว แผ่กว้างออกไป..กว้างออกไป..
กว้างออกไปทั้งจังหวัด กว้างออกไปทั้งภาค กว้างออกไปทั้งประเทศ..
กว้างออกไปทั้งทวีป กว้างออกไปทั้งโลก..

โลกเราเหมือนวัตถุเล็ก ๆ นิดเดียว อยู่ภายใต้ร่างกายของเราที่ใหญ่โตเต็มแผ่นดินแผ่นฟ้า สามารถกำหนดใจครอบคลุมให้ทั่วถึงได้ภายในพริบตาเดียว

[หยาดฝน]

ให้ตั้งใจว่า..มนุษย์ทั้งหลาย สัตว์ทั้งหลาย ผู้เป็นเพื่อนทุกข์ เกิด แก่ เจ็บ ตาย ด้วยกันทั้งหมดทั้งสิ้น ผู้ที่ชีวิตของท่านทั้งหลายเหล่านั้น มีความสุขความเจริญดีอยู่แล้ว ขอให้ท่านทั้งหลายเหล่านั้น จงมีความสุขความเจริญยิ่ง ๆ ขึ้นไปด้วยเถิด

หายใจเข้า..ภาพพระสว่างไสวไปทั่วจักรวาล
หายใจออก..ภาพพระสว่างไสวไปทั่วจักรวาล

ความสว่างไสวครอบคลุมไปทุกภพ ทุกภูมิ ทุกหมู่ ทุกเหล่า..
ครอบคลุมไปยังดวงดาวต่าง ๆ ที่ประกอบไปด้วยมนุษย์และสัตว์นับจำนวนไม่ถ้วน

[หยาดฝน]

ให้ตั้งใจว่า..มนุษย์ทั้งหลาย สัตว์ทั้งหลาย ผู้เป็นเพื่อนทุกข์ เกิด แก่ เจ็บ ตาย ด้วยกันทั้งหมดทั้งสิ้น พึงเอื้อเฟื้อเผื่อแผ่แก่กันและกัน เสียสละให้ปัน ช่วยเหลือเกื้อกูลแก่ผู้ที่ตกอยู่ในความทุกข์ยากยิ่งกว่าตนให้พ้นทุกข์ เพื่อยังโลกทั้งหลายไปสู่สันติสุขอันสมบูรณ์ด้วยเถิด

หายใจเข้า..ภาพพระสว่างไสวครอบคลุมไปทุกภพ ทุกภูมิ ทุกหมู่ ทุกเหล่า
หายใจออก..ภาพพระสว่างไสวครอบคลุมไปทุกภพ ทุกภูมิ ทุกหมู่ ทุกเหล่า

เมื่อรู้สึกว่าภาพพระสว่างไสวชัดเจนในห้วงนึกของเรา ก็กำหนดให้ภาพพระนั้นมาสว่างอยู่บนเหนือศีรษะของเรา
หายใจเข้า..ภาพพระสว่างขึ้น
หายใจออก..ภาพพระสว่างขึ้น
หายใจเข้า..ภาพพระสว่างขึ้น
หายใจออก..ภาพพระสว่างขึ้น

[หยาดฝน]

ให้น้อมจิตน้อมใจกราบลงที่องค์พระ ว่านั่นคือ..องค์สมเด็จพระสัมมาสัมพุทธเจ้าที่เสด็จมาโปรดพวกเรา เราเห็นพระองค์ท่าน คือ..อยู่ใกล้ชิดกับพระองค์ท่าน เราอยู่ใกล้ชิดกับพระองค์ท่าน คือ..เราอยู่บนพระนิพพาน

ให้กำหนดใจว่า..ถ้าวันนี้เราหมดอายุขัยตายลงไปก็ดี หรือว่าเกิดอุบัติเหตุอันตรายถึงแก่ชีวิตก็ตาม เราขอมาอยู่กับองค์สมเด็จพระสัมมาสัมพุทธเจ้าที่พระนิพพานนี้แห่งเดียวเท่านั้น

แล้วตามดูตามรู้ลมหายใจของเรา..
ถ้ายังมีลมหายใจอยู่ กำหนดดูลมหายใจ
ถ้ายังมีคำภาวนาอยู่ กำหนดคำภาวนาไปด้วย
ถ้าลมหายใจเบาลง กำหนดรู้ว่าลมหายใจเบาลง
ถ้าลมหายใจหายไป คำภาวนาหายไป ให้กำหนดรู้ว่าลมหายใจหายไป คำภาวนาหายไป

อย่าอยากให้เป็นเช่นนั้น และอย่าพยายามให้เป็นเช่นนั้น เรามีหน้าที่ตามดูตามรู้ลมหายใจพร้อมกับภาพพระและคำภาวนา..
ให้รักษาภาพพระนี้เอาไว้อยู่กับเรา จนกว่าจะได้รับสัญญาณบอกว่าหมดเวลา

[หยาดฝน]

(สัญญาณบอกว่าหมดเวลา)

พุทโธ พุทโธ พุทโธ..
ได้ยินหนอ ได้ยินหนอ ได้ยินหนอ..

ค่อย ๆ รักษากำลังใจให้นิ่งไว้จุดใดจุดหนึ่ง แล้วค่อยขยับขยายเคลื่อนจากสมาธิออกมา
ถ้าเราไปขยับทีเดียว บางทีสมาธิคลายตัวหมด เอาคืนได้ยาก แล้วจะได้ทำวัตรเช้าของเรากันต่อไป


พระครูวิลาศกาญจนธรรม, ดร.
เทศน์ช่วงทำกรรมฐานเช้า
วันศุกร์ที่ ๑๙ พฤศจิกายน พุทธศักราช ๒๕๖๔
(ถอดจากเสียงเป็นอักษร โดย เผือกน้อย)