เก็บตกจากบ้านวิริยบารมี ต้นเดือนมิถุนายน ๒๕๕๙

[เถรี]

มีโยมมาขอให้บังสุกุลเพื่อสะเดาะเคราะห์ พระอาจารย์กล่าวว่า “ถ้ากลัวก็เร่ง ศีล สมาธิ ปัญญา ไว้ เคราะห์ที่ไหนจะตามทัน”

[เถรี]

พระอาจารย์กล่าวว่า "ถ้าใครใช้สบู่สมุนไพรเปลือกมังคุดระวังคนใช้จะดำไม่รู้ตัว สบู่สมุนไพรเปลือกมังคุดใช้แล้วผิวอาจจะดีขึ้น แต่จะคล้ำไปเรื่อย ๆ น่าจะเป็นสารแทนนินไปจับผิว แต่ก็แปลก...เพราะว่าสมัยเด็ก ๆ ก็เห็นอากงใช้น้ำชาล้างตัว แกใช้ผ้าประเจียด ก็คือ ผ้าขนหนูผืนเล็กชุบน้ำชาเช็ดตัว ไม่เห็นจะอาบน้ำสักเท่าไรเลย ใบชามีแทนนินเหมือนกัน แต่ก็ไม่เห็นว่าแกจะดำ เป็นคนแก่ที่ผิวผ่องเลยแต่ทำไมแทนนินของมังคุดถึงได้จับผิวก็ไม่รู้ ?

เห็นคนแก่ ๆ สมัยก่อนเขาใช้อย่างนั้นแหละ ไม่ค่อยที่จะอาบน้ำอาบท่าหรอก ไม่รู้ว่าเมืองจีนหาน้ำยากหรืออย่างไร อย่างดีก็แค่ล้างหน้าเช็ดตัวเท่านั้นเอง ถ้าอาบน้ำก็ต้องน้ำอุ่นค่อนข้างร้อนเลย ฉะนั้น...ต้องลองล้างหน้าด้วยชาดูบ้าง ถ้าไปเจอชาอู่หลงก้านอ่อนขีดละ ๒๔๐ บาท เอามาล้างหน้านี่ก็คงไม่ไหวหรอก"

[เถรี]

ถาม : ขอวิธีฝึกเจโตปริยญาณ เพื่ออ่านใจคนครับ ?
ตอบ : ไม่ต้องไปสนใจเขา ดูของเราเอาไว้ การไปรู้ใจคนอื่นประโยชน์มีน้อย ต้องดูใจของเราว่ามีความดีความชั่วอยู่หรือเปล่า ถ้ามีความชั่วอยู่ก็ไล่ออกไป ระวังไว้อย่าให้เข้ามาอีก ถ้าไม่มีความดีก็ทำให้มีขึ้นมา ถ้ามีอยู่แล้วก็ทำให้ดียิ่ง ๆ ขึ้นไป

ถ้าเราตามกำลังใจตัวเองทัน ก็จะรู้ใจคนอื่นที่อยู่ในระดับเท่ากันได้ ฉะนั้น...ของพวกนี้เป็นของแถม ถ้าหากว่าทำได้ ถึงเวลาก็จะแถมมาเอง ไม่ต้องเสียเวลาไปฝึก ซื้อรถไม่มีล้อแล้วจะไปขับได้อย่างไร ? ซื้อรถเขาก็ต้องแถมล้อมาด้วย

[เถรี]

มีโยมพาลูกมาขอพรให้สอบได้ พระอาจารย์กล่าวว่า “เรื่องของการสอบ ตั้งแต่เด็กมาแล้ว สอบเสร็จอาตมาก็รู้ว่าจะได้หรือไม่ได้ ไม่เคยต้องลุ้นเลย มีอยู่อย่างเดียวก็คือลุ้นว่าจะได้ที่ ๑ หรือเปล่า ? ก็เลยไม่เข้าใจว่าทำไมพวกเราต้องลุ้นกันขนาดนั้น

ถ้าตราบใดที่เรายังไปตั้งความหวังอยู่กับสิ่งภายนอก เท่ากับขาดความมั่นใจในตัวเอง คนขาดความมั่นใจในตัวเอง ไปทำเรื่องอะไรก็ไม่มีความมั่นใจหรอก ถ้าหากว่าเราทำโดยไม่มีความมั่นใจ โอกาสที่จะประสบความสำเร็จก็ยาก เพราะต้องรอลุ้นไปทุกเรื่อง พยายามไปปรับเปลี่ยนตัวเองและวิธีการใหม่

ช่วงอายุวัยรุ่นเป็นช่วงที่เขาสนใจเพศตรงข้ามกัน ถ้าเรามาเร่งตัวเองตอนนี้ก็แซงเพื่อนไปเองแหละ”

[เถรี]

พระอาจารย์กล่าวกับแม่ของเด็กว่า "โตขึ้นต้องสอนลูกให้เข้าสังคมบ้างนะ โหวงเฮ้งเขาซื่อเกิน จะโดนเพื่อนหลอกได้ง่าย

คนตรงบางทีก็เท่ากับโง่ ตรงไปตรงมาเลี้ยวไม่เป็น เป็นคนซื่อคนตรง เป็นคนดี แต่ว่าในโลกยุคนี้อยู่ไม่ได้ โลกยุคคนกินคนอยู่ไม่ได้หรอก ขนาดเรื่องในวัดธรรมกายจัดการง่าย ๆ เขายังไม่จัดการเลย เขาพยายามทำให้เรื่องใหญ่เข้าไว้เพื่อตั้งใจทำลายพระพุทธศาสนา"

[เถรี]

"ตามที่ฟังพลเอกไพบูลย์ คุ้มฉายา รัฐมนตรีว่าการกระทรวงยุติธรรม ท่านบอกว่าเรื่องแบบนี้เขาไม่รับทราบข้อหา เราก็ดำเนินคดีได้ แล้วทำไมไม่ทำ ? ขณะเดียวกันธรรมกายก็บอกว่าเขาไม่ได้ไปไหน ถ้าจะแจ้งข้อหา เขาอยู่ในวัดก็เข้าไปแจ้งก็จบ แต่เขาไม่ทำ กลับทำเรื่องให้ใหญ่

ถ้าเราดูสถานการณ์ปัจจุบันก็คือในหลวงของเราแย่แล้ว ประชาชนขาดที่พึ่ง เหลือแต่สถาบันศาสนา ถ้าเขากระทุ้งพังอีกหนึ่งสถาบัน ก็เป็นอันว่าประเทศเราล่มสลายแน่นอน ก็เลยพยายามทำเรื่องเล็กให้เป็นเรื่องใหญ่ เป็นแผนการที่โหดมาก

เรื่องของธรรมกายทำผิดก็คือผิด ก็ว่ากันไปตามผิดตามถูก แต่กลายเป็นดึงไปโยงเรื่องโน้น ดึงไปโยงเรื่องนี้ โดยเฉพาะดึงไปโยงกับหลวงพ่อสมเด็จฯ วัดปากน้ำ ในเรื่องการปกครองคณะสงฆ์ ถ้าเรื่องเกิดขึ้นในวัดต้องแจ้งเจ้าคณะตำบล ถ้าเจ้าคณะตำบลเห็นว่าเหลือบ่ากว่าแรงก็แจ้งเจ้าคณะอำเภอ เจ้าคณะอำเภอไม่ไหวก็แจ้งเจ้าคณะจังหวัด เจ้าคณะจังหวัดไม่ไหวก็แจ้งเจ้าคณะภาค เจ้าคณะภาคไม่ไหวก็แจ้งเจ้าคณะใหญ่ เป็นไปตามลำดับ ถ้าโดดข้ามลำดับแล้วเขาจะทำงานกันอย่างไร ? แต่เขาโดดไปทีเดียวที่หลวงพ่อสมเด็จฯ วัดปากน้ำเลย

ถามว่าหลวงพ่อสมเด็จฯ วัดปากน้ำจะไปยุ่งอะไรกับเขาด้วย เพราะว่าผิดขั้นตอน ท่านที่รู้ขั้นตอนอยู่ ท่านก็ไม่ทำอยู่แล้ว ก็ไปโยงเรื่องว่าท่านปัดเรื่องเพราะเป็นพวกเดียวกัน ถ้าหากจะโยงเรื่องว่าเป็นพระอุปัชฌาย์ของท่าน พระอุปัชฌาย์มีหน้าที่ดูแลพระภิกษุใหม่อยู่ ๕ ปี พ้นจาก ๕ ปี ได้นิสัยมุตตกะ ไม่อยู่ในการปกครองของพระอุปัชฌาย์อาจารย์แล้ว แล้วท่านธัมมชโยไม่ใช่แค่ ๕ ปี แต่ ๕๐ ปีแล้ว พูดง่าย ๆ ว่าถ้าไม่เกรงใจว่าพระอุปัชฌาย์อาจารย์ยังอยู่ ท่านจะไม่เห็นหัวเลยก็ยังไหว คราวนี้คนที่ทำไม่ใช่ไม่รู้เรื่อง ถึงได้บอกว่าเขาแกล้งโง่ พยายามที่จะโยงเรื่องเพื่อก่อประโยชน์ให้ตัวเองมากที่สุด โดยที่ไม่ได้สนใจว่าพระพุทธศาสนาจะบอบช้ำขนาดไหน คนประเภทนี้ต้องบอกว่าชั่วถึงขนาด...!"

[เถรี]

"เท่าที่ผ่านมาเขาก็ส่งทหารเป็นหมวดไปคุมวัดท่าขนุนอยู่แล้ว พูดซ้ำแบบนี้อีกเดี๋ยวส่งมาอีกเป็นกองร้อย แต่เขาก็น่ารักนะ เขาบอกว่า "สารภาพตามตรงเลยนะครับ ผมมาจาก คสช." อาตมาเลยคิดอยู่ในใจว่า "ถ้าเอ็งไม่สารภาพ ข้าจะให้ไปนอนกลางป่า ดีที่สารภาพก็เลยมีศาลาให้นอน" สรุปแล้วเขาต้องอยู่อย่างน้อย ๒ ปี"

ถาม : เป็นบุญของเขานะคะ ?
ตอบ : อาจจะเป็นกรรมของเขาก็ได้ ...(หัวเราะ)...

[เถรี]

พระอาจารย์กล่าวว่า "วัดของอาตมาเล็กกว่าวัดท่าซุงหลายเท่า แต่ละเดือนเฉพาะเรื่องการส่งพระเรียน อาตมาจ่ายแสนกว่าบาท เดือนไหนค่าเทอมออกก็ประมาณ ๘ แสนกว่าบาท นี่แค่เรื่องเรียนเรื่องเดียวนะ เรื่องการก่อสร้างอีก เดือนหนึ่งหลายล้าน ฉะนั้น...ถ้าโยมสงสัยว่าเงินไปไหนหมด ก็ควรที่จะต้องสงสัยว่าเงินมาจากไหนมากกว่า"

[เถรี]

พระอาจารย์กล่าวว่า "ส่วนใหญ่แล้วเรื่องของสังฆทาน หลวงพ่อท่านบอกว่า บางทีคนเขาหอบหิ้วจากบ้านมาลำบาก ด้วยจำนวนเงินเดียวกันไม่สามารถที่จะซื้อของแบบนั้นมาได้ แต่หลายคนก็อยากที่จะถวายให้เต็มกำลังใจของตัวเอง อาตมาก็เลยจัดเตรียมไว้ให้ เพื่ออำนวยความสะดวกให้โยม"

[เถรี]

ถาม : ปฏิบัติไม่ได้เลยค่ะ ไม่รู้จะแก้อย่างไร ?
ตอบ : ปฏิบัติเหมือนเดิม เพียงแต่อย่าอยาก เราไปทำเพราะอยากที่จะให้เหมือนเดิม ตัวอยากเป็นตัวฟุ้งซ่าน

ถาม : ก็พยายามค่ะ ?
ตอบ : อยู่แค่นี้ อยู่แค่ลมหายใจเข้าออก ไม่ต้องไปสนใจเรื่องอื่นเลย อยู่กับลมหายใจแค่นี้ คิดถึงเรื่องอื่นเมื่อไรให้ดึงกลับมาตรงนี้ ตอนนี้กำลังเรายังน้อยกว่า เพราะว่าเราไปปล่อยทิ้งไปเสียนาน คนที่ไหลตามน้ำไปไกล กว่าจะว่ายน้ำกลับมาให้ได้เท่าเดิมก็ยาก ฉะนั้น...ตอนนี้อยู่แค่นี้เท่านั้น อยู่กับลมหายใจเข้าออก ไม่ต้องสนใจเรื่องอื่นเลย คิดเรื่องอื่นเมื่อไรให้รีบดึงกลับมาตรงนี้ พอกำลังมีมากขึ้น ต่อไปเราจะทำทุกอย่างได้ง่ายขึ้น หลังจากนั้นเราจะได้บทเรียนว่าอย่าไปทิ้งอีก

[เถรี]

ถาม : นั่งปฏิบัติแล้วสะอึก เป็นชั่วโมงเลยค่ะ ?
ตอบ : แสดงว่าถ้าโยมตั้งใจทำแล้วจะได้ผลดี เขาก็เลยมาขวาง โบราณเรียกว่าขันธมาร คือร่างกายมาขวาง เราต้องตัดใจให้ได้ ตอนที่เราสมาทานกรรมฐานว่าเรามอบกายถวายชีวิต ถ้าแค่สะอึกนิดหน่อยแล้วเราไปกลัวตาย เลิกปฏิบัติ หรือไปหงุดหงิด ก็แปลว่าไม่ได้มอบกายถวายชีวิตจริง ๆ

ถาม : แก้อย่างไรคะ ?
ตอบ : ไม่ต้องไปแก้ ให้ตั้งใจว่าตายเป็นตาย...ฉันจะปฏิบัติ เราจะทำของเราไปเรื่อย ๆ อยากสะอึกก็สะอึกไป ถ้าเขาเจอคนประเภทนี้เดี๋ยวเขาก็เลิกไปเอง เขาตั้งใจทำให้เราหวั่นไหว จิตใจว้าวุ่นไม่เป็นอันปฏิบัติ ถ้าหากว่าเราปฏิบัติได้ผลเร็วจะโดนขวางทุกคน

ถาม : ก่อนนี้ไม่เห็นเป็นแบบนี้ ?
ตอบ : ก่อนนี้เรายังไม่เอาจริง ตอนนี้พอจะเอาจริงเขาก็ต้องขวาง

[เถรี]

พระอาจารย์กล่าวถึงการเดินทางไปปากีสถานว่า "บ้านเขาแห้งแล้งสุด ๆ บ้านเขามีให้กิน ๓ มื้อก็ดีตายแล้ว นั่งรถคันไหนก็มีตำรวจหรือทหารหน้าตาเหี้ยม ๆ ถืออาวุธสงครามมาคุม ยามโรงแรมยังเล่นอาร์ก้าเลย

วันนั้นเหลือเชื่อจริง ๆ นั่งรถ ๑๔ ชั่วโมง แล้วหินถล่ม หิมะถล่มตลอดทาง ตอนจะเข้าอุโมงค์ แล้วหินถล่มตึง ๆ ๆ ลงมา ยังดีที่เราตัดสินใจวิ่งฝ่าไป ถ้ารอให้ลงมาจนหมดก่อนคงจะข้ามได้ยาก

ไปที่นั่นแล้วติดใจ อาจเป็นเพราะบ้านเขามัวแต่รบราฆ่าฟันกันอยู่ ธรรมชาติยังสวยมาก ๆ ต้องบอกว่าอยู่บ้านเขาหายใจโล่งปอด กลับบ้านเราหายใจไม่ออกไป ๒ วัน อากาศบ้านเขาเมืองเขาดีจริง ๆ

ชุดของเราเป็นชุดมหัศจรรย์ ไปที่ไหนก็ไปได้หมด ลองนึกดูว่ารถวิ่งขนาดนั้นไม่เสียเลย รถคันอื่นไปเสียอยู่เรื่อย เราวิ่งไป ๘ วัน ๙ วัน แต่ละวันวิ่งทั้งวัน รถไม่เสียเลย ต้องบอกว่าอะไรจะสงเคราะห์กันปานนั้น โดยเฉพาะหิมะหน้าร้อน ประทับใจสุด ๆ บางทีกลับมาเขียนว่ามีท่านนั้นสงเคราะห์ ท่านนี้สงเคราะห์ พวกเราไปดันไปกวนท่านอีก เล่นเอาท่านมาต่อว่า ...(หัวเราะ)..."

[เถรี]

"เสียดายรูปที่เมืองชีลาส ถ่ายไปตลอดทาง ๘๐๐ กว่ารูป เผลอไปลบทิ้ง กู้คืนมาได้แค่ ๔๐๐ กว่ารูป หายไปเกินครึ่ง ชีลาสเป็นเมืองที่พวกแขกซุนหนี่ ค่อนข้างจะเข้มงวดและไม่ชอบคนแปลกหน้า เขาห้ามถ่ายรูป อาตมาก็แอบถ่ายไปเรื่อย แล้วเขาก็มักจะมีการประท้วงปิดถนน"

ถาม : ไปปากีสถานรอดมาได้อย่างไรคะ ?
ตอบ : ไม่รู้เหมือนกันว่าเรารอดมาได้อย่างไร ยังบอกกับทางคณะทัวร์ว่าใครอยากดูหิมะ ต้องจ้างอาจารย์เล็กนั่งไปด้วย อาตมาถามว่าอยากเห็นอะไร ในคณะบอกอยากเห็นหิมะหน้าร้อน ได้....จัดให้ พวกยังพูดเล่น ๆ ว่าจะเอาน้ำหวานไปด้วย...ดันลืม ไม่อย่างนั้นจะได้กินน้ำแข็งไสกัน

[เถรี]

ปากีสถานเป็นประเทศเดียวในโลก ที่เปิดให้เรียนวิชานิวเคลียร์ฟิสิกส์ในระดับปริญญาเอก สอนให้ผลิตระเบิดนิวเคลียร์..! เขาบอกว่าเทคนิคพวกนี้ไม่ใช่ของอเมริกา แล้วมาเที่ยวห้ามชาวบ้าน เขาหมั่นไส้เลยเปิดสอนเป็นหลักสูตรทั่วไป ใครมีปัญญาก็สมัครไปเรียน

ถาม : ที่นั่นเป็นอิสลามหรือครับ ?
ตอบ : ๒๕๐ กว่าล้านคนอิสลามล้วน ๆ แต่มีซุนหนี่ มีชีอะห์ มีอิสไมลี่ย์ ขนาดอยู่เมืองหลวงเขาแท้ ๆ เจ้าหน้าที่สนามบินมาถามอาตมาว่า ท่านแต่งตัวแบบนี้ถือศาสนาอะไร ? เขาไม่รู้จักแม้กระทั่งพระ คิดดูว่าขนาดปากทางของประเทศยังไม่รู้จักพระ แล้วที่อื่น ๆ ในประเทศเขาจะรู้จักพระได้อย่างไร ?

เวลาไปเดินในเมืองหลวงเก่าราวัลปินดี มีแต่คนขอถ่ายเซลฟี่ด้วยทุก ๆ นาที เขาสงสัยก็มาถาม บางคนก็พอรู้ว่าเป็นพระ แต่ก็บอกว่าเพิ่งเคยเห็น ที่แน่ ๆ อาตมาก็เกือบจะโดนต้อนเข้าไปห้องผู้หญิงเพื่อค้นตัวแล้ว คนที่นั่นเขาไว้หนวดไว้เคราทุกคน ส่วนอาตมาหน้าเกลี้ยง ๆ แถมจีวรพระยังเหมือนกระโปรงด้วย เขาก็นึกว่าเป็นผู้หญิง

อาตมาบอกแล้วว่าที่ไหนไม่อันตรายก็ไม่อยากไป ไม่สนุก ถ้าอันตรายเยอะ ๆ ถึงจะสนุก..!

[เถรี]

พระอาจารย์กล่าวสอนพระลูกศิษย์ที่ออกไปเป็นเจ้าอาวาสว่า "กรรมฐานนั้นทิ้งไม่ได้ แต่คุณดันบ้า ไปทุ่มทางเดียว ทุ่มข้างนอก แต่ทิ้งข้างในก็เจ๊งสิครับ โบราณท่านบอกว่า บวชทั้งนอกบวชทั้งในนั้นดียิ่ง บวชแต่ในนอกทิ้งท่านไม่ห้าม บวชแต่นอกในงดก็หมดงาม ไม่บวชเลยเลวทรามอย่างแน่นอน

การสร้างศาลา สร้างวิหาร เป็นกุศล แต่เป็นแค่กามาวจรกุศล ไปเกินกว่านั้นไม่ได้ คุณเคยอ่านนอกเหตุเหนือผลของหลวงปู่ดูลย์หรือเปล่า ? ที่โยมบอกว่า หลวงปู่สร้างโบสถ์สร้างศาลาสร้างวิหาร ได้บุญเยอะเหลือเกิน หลวงปู่ท่านบอกว่า ถ้าจะเอาบุญ ใครจะมาเอาบุญอย่างนี้ ? คนที่ไม่รู้จะเข้าใจท่านผิดไปเลย ก็คือบุญอยู่ในระดับทานเท่านั้น ต่อให้เป็นวิหารทานก็แค่ทาน ยังไม่ถึงศีลเลย อย่าไปพูดถึงภาวนา

ฉะนั้น...ในเรื่องของการก่อสร้าง พวกเราทำแค่พอเป็นเหตุเป็นปัจจัยสร้างความเจริญก้าวหน้า เพื่อไม่ให้คนตราหน้าว่าเป็นพระแล้วอยู่เฉย ๆ แต่ก็ไม่ใช่ทุ่มเทไปทั้งชีวิต จนกระทั่งลืมการปฏิบัติของตัวเอง"

ถาม : แต่หลวงพ่อสร้างเยอะแยะเลย ?
ตอบ : นั่นทำเพื่อความเจริญทางศาสนา ทำเพื่อคนอื่นทั้งนั้น ไม่ได้ทำเพื่อตัวเองเลย

[เถรี]

ถาม : ผ้าม่านฉากหลังพระสมเด็จองค์ปฐมเป็นสีแดง สวยเด่นมาก ?
ตอบ : สีทองจะต้องส่งด้วยสีแดง ในขณะเดียวกันสีแดงก็จะขับสีทอง โบราณเขาถึงได้บอกว่าปิดทองจะต้องร่องชาด ชาดคือสีแดง เพราะสองสีนี้ส่งกันเองในตัว สีแดงขับเน้นสีทอง สีทองก็ช่วยส่งสีแดง

[เถรี]

พระอาจารย์พูดถึงวัตถุมงคลของหลวงปู่ทองทิพย์ในกระทู้สร้างพระทองคำ "ของแพงแต่ถ้ามีคนรู้จักเขาก็กวาดเหี้ยนเลย คนที่เขารู้จักของ เขารู้ว่าวัตถุมงคลของหลวงปู่ทองทิพย์ในท้องตลาดราคาแพงมาก ไปลงไว้ในเว็บองค์ละหมื่นบาท คนที่ไม่รู้จักก็นึกว่าแพง นั่งมองกันอยู่ พอคนที่รู้จักมาถึงก็กวาดเรียบ"

[เถรี]

ถาม : ตอนนี้มีสภาลูกหนี้ จะมีชาวไร่ชาวนาที่เดือดร้อนจากการมีหนี้ จะทำการบวงสรวงพระสยามเทวาธิราชในวันที่ ๙ ที่จะถึง จะเข้าไปบวงสรวงในวัดพระแก้ว จะขอให้ท่านช่วยบ้าง จะมีอะไรเป็นอุปสรรคไหมคะ ?
ตอบ : ต้องขออนุญาตเขาก่อนกระมัง ? เพราะถ้าไม่ขออนุญาตอาจเป็นปัญหา สถานที่สำคัญขนาดนั้นอยู่ ๆ เราจะได้ตั้งโน่นตั้งนี่ได้อย่างไร ต้องรีบติดต่อขออนุญาตก่อน

ถาม : เข้าไปติดต่อจะได้ไหมคะ ?
ตอบ : ถ้าหากเขาอนุญาตก็ได้

[เถรี]

ถาม : มีพระปฏิบัติรูปหนึ่งทักว่าของหนูจะหายค่ะ หนูควรจะทำอย่างไรคะ ?
ตอบ : ปล่อยนก นกอะไรก็ได้สักตัวสองตัว จะแก้กรรมเรื่องของหายได้

[เถรี]

ถาม : (ไม่ชัด)
ตอบ : ทำไมความรู้สึกนี้ถึงเกิดขึ้น เกิดขึ้นตั้งแต่เมื่อไร เกิดขึ้นอย่างไร นึกออกไหม ?

ถาม : ไม่แน่ใจค่ะ เกิดจากการทำสมาธิ หรือเกิดจากความคิดเรา ?
ตอบ : ถ้าเกิดจากการทำสมาธิ แสดงว่าเราวางกำลังใจผิด บุคคลที่ตั้งใจจะไปพระนิพพาน เหมือนกับมีวันนี้วันเดียว ฉะนั้น...ต้องทำวันนี้ให้ดีที่สุด เพื่อถึงเวลาเราจะได้จากไปอย่างสง่างามที่สุด แหงนหน้าก็ไม่อายฟ้า ก้มหน้าก็ไม่อายดิน ไม่ใช่ไม่อยากทำอะไรเลย หากแต่เวลาเราเหลือน้อยจึงต้องทำทุกอย่างอย่างเต็มสติกำลังของเรา อยู่ก็ให้คนเขาเกรงใจ ไปก็ให้คนเขาคิดถึง

ถาม : คนที่มีความเครียด สามารถทำจิตใจ....(ไม่ชัด)... ?
ตอบ : เป็นเรื่องปกติ ไม่ได้เกี่ยวกัน ความเครียดเป็นสภาพของร่างกาย การปฏิบัติเป็นสภาพของจิตใจ คนละส่วนกัน ถ้าหากจิตใจผ่อนคลาย ร่างกายก็หายเครียดไปเอง

ถาม : เวลาที่เกิดความเศร้า...(ไม่ชัด)... ?
ตอบ : ไม่ว่าจะคิดเรื่องอะไรก็ตาม ให้กลับมาอยู่กับลมหายใจของเรา ไม่อย่างนั้นแล้วก็มีแต่พาให้ฟุ้งซ่าน ถ้าไม่ยินดีอยากมีอยากได้ ก็จะไปห่วงหาอาลัย หรือไม่ก็โกรธเกลียดไปเลย