เรื่องทุกขัง (โดยหลวงพ่อฤๅษี)

[ลัก...ยิ้ม]

เรื่องทุกขัง (โดยหลวงพ่อฤๅษี)

วันศุกร์ที่ ๒๖ กพ. ๒๕๓๖ หลวงพ่อฤๅษีท่านเมตตาสอนลูกในอดีตของท่าน มีความสำคัญดังนี้

ต้นเหตุเกิดที่วิหารแก้ว ๑๐๐ เมตร ลูกในอดีตของท่านไปปฏิบัติพระกรรมฐาน โดยใช้สมถะและวิปัสสนา แต่นิวรณ์กินจิต (ความง่วง) ต้องลุกขึ้นเดิน (จงกรม) โดยใช้คำภาวนาว่า “นิพพาน” และใช้กสิณ ๑๐ ช่วย ก็สามารถเอาจิตขึ้นไปกราบพระบนพระนิพพานได้ แต่การพิจารณายังอ่อนอยู่ หลวงพ่อท่านจึงเมตตาช่วยสอนเรื่องทุกขังให้ เพราะตราบใดที่จิตเรายังไม่เห็นทุกข์ ก็ไม่มีทางพ้นทุกข์ได้ ผมขอเขียนเป็นข้อ ๆ เพื่อสะดวกในการจดจำ แล้วนำไปพิจารณาให้เข้าใจด้วยจิตของตนเอง แล้วจึงเพียรทำให้เกิดผลตามลำดับ จนเกิดความชำนาญด้วยจิตของตนเอง จึงจะเป็นของจริงในพุทธศาสนา มีความสำคัญตามลำดับดังนี้

[ลัก...ยิ้ม]

๑. “เอ็งจะเห็นได้ว่า การมีขันธ์ ๕ เต็มไปด้วยความทุกข์ ตื่นเช้าลองไม่ล้างหน้า ไม่อาบน้ำ ไม่แปรงฟัน จะทนได้ไหม ตอบว่า ย่อมทนไม่ได้ค่ะ ความทนไม่ได้นั่นแหละคือความทุกข์ การมีร่างกายเท่ากับมันเป็นเจ้านายบังคับเรา ให้ตกเป็นขี้ข้าบริการมันตลอดเวลา ๒๔ ชั่วโมง หิวถ้าไม่กินทุกข์ไหม ตอบว่าทุกข์ค่ะ แล้วกว่าจะได้กินแต่ละครั้ง ต้องหุงหาอาหารมาเลี้ยงร่างกาย บำรุงบำเรอมัน ก็เต็มไปด้วยความทุกข์”

๒. “ความเหน็ดเหนื่อยดีหรือไม่ดี ตอบว่า ไม่ดีค่ะ เมื่อไม่ดี ก็อย่ากินมันสิ ตอบว่า เมื่อไม่กินก็หิวทำงานไม่ไหว นั่นสิ ไม่ว่าหิวหรืออิ่มก็เป็นไปด้วยความทุกข์ กินแล้วต่อมาก็ปวดท้องขี้ ปวดท้องเยี่ยว ไม่ไปถ่ายมันออก ก็ทนไม่ไหว ทุกข์อีก”

๓. “เวลาเบ่งขี้มันทุกข์ไหม ทุกข์ค่ะ ใช่สิ ถ้ามันไม่ออก ท้องผูก ปวดท้องก็ทุกข์ ถ้ามันไหลไม่หยุด ท้องร่วง ก็ทุกข์ รวมความว่ามันไม่ดีสักอย่าง แม้กระทั่งยามนอน”

[ลัก...ยิ้ม]

๔. “ง่วงแทบตาย แต่ไม่ได้นอน ทุกข์ไหม ทุกข์ค่ะ นอนแล้ว ไม่เต็มอิ่ม แต่กิจการงานมันบังคับให้ต้องตื่น ไม่อยากตื่น มันทุกข์หรือไม่ทุกข์ ทุกข์ค่ะ เอ็งจะเห็นได้ว่า การมีร่างกายทำให้มีทุกข์เป็นที่ตั้ง ไม่ว่าพระราชายันยาจกก็มีทุกข์เหมือนกัน และร่างกายมีอาการเจ็บไข้ได้ป่วยเหมือนกัน และมีความตายเป็นที่สุด”

๕. “สภาพของร่างกายมันหาความทรงตัวไม่ได้ ตั้งแต่วันเกิดจนถึงวันตาย เอ็งเคยเห็นคนเกิดแล้วไม่ตายมีไหม ไม่มีค่ะ พระพุทธเจ้าทรงตรัสไว้ว่า สัตว์โลกเกิดเท่าใด ก็ตายหมดเท่านั้น หรือเอ็งว่าไม่จริง”

๖. “ในขณะที่รอความตาย ร่างกายของคนเราก็เสื่อมลงทุกวัน เคยแข็งแรงทำงานว่องไว กระฉับกระเฉง แต่พออายุสูงวัยขึ้น เรี่ยวแรงกำลังวังชาก็ไม่มี บางคนเคยมีมือเท้าเป็นปกติ พอกฎของกรรมเข้ามาถึง หกล้มพิการบ้าง รถชนขาหักบ้าง แขนและมือใช้การไม่ได้บ้าง เลยทำให้การบริการร่างกายของตนไม่สมหวัง เคยกินข้าวได้เองก็ทำไม่ได้ เคยเดินได้เองก็เดินไม่ได้ เป็นต้น

พอกายทุพพลภาพความกลุ้มใจก็เกิด จิตมันก็ทุกข์ เพราะดิ้นรนอยากให้กายมันมีสภาพเหมือนเดิม พยายามดิ้นรนรักษาจนสุดความสามารถ บางรายก็หาย บางรายก็ตาย หายก็หายได้ชั่วคราว ส่วนตายนั้นตายแน่ทุกราย”

[ลัก...ยิ้ม]

๗. “เอ็งจะเห็นได้ว่า จิตคนนั้นมันฝืนความจริงอยู่มาก มีอารมณ์ไหวอยู่เรื่อย ๆ ความไม่สบายกายปรากฎ จิตก็ไหวอยู่ในอารมณ์ของความไม่พอใจ แต่พอความสบายกายปรากฎ จิตก็ไหวอยู่ในอารมณ์พอใจ ทั้ง ๆ ที่กายมันไม่เที่ยง เกิดแล้วก็ต้องเจ็บ ต้องแก่ ต้องตาย แต่จิตมันไม่ยอมรับว่า สิ่งเหล่านั้นมันเป็นปกติของร่างกาย ไปทุกข์กับความปกติเหล่านั้น ฝืนความจริง จิตไม่ยอมรับความจริง ไม่อยากเจ็บ ไม่อยากแก่ ไม่อยากตาย แต่ที่สุดกายมันก็ไม่ฟังเรา จิตบังคับมันก็ไม่ได้ กายมันก็ต้องเป็นไปตามกฎธรรมดาของมัน

เอ็งหมั่นดูอารมณ์เข้าไว้นะลูก อย่าให้มันเอียงซ้าย เอียงขวา ในยามทุกข์-สุขของกายมันเกิด ไม่ใช่หิวก็ทุกข์เกิดที่จิต พออิ่มก็สุขเกิดที่จิต มันใช้ไม่ได้ ต้องรู้ว่ามันเป็นปกติของร่างกาย ไอ้ความรู้สึกมันต้องมีแน่ หิวก็รู้ว่าหิว อิ่มก็รู้ว่าอิ่ม แต่อย่าไปเสียใจหรือดีใจกับมันเข้า พยายามลงตัวธรรมดาให้ได้ สร้างอารมณ์จิตวางเฉยให้เกิด คนจะไปพระนิพพานได้ไม่ต้องกลับมาเกิด จะต้องตัดอารมณ์ ๒ ตัวนี้ให้ได้ คือพอใจกับไม่พอใจให้พินาศไป พยายามเข้านะ มองสัตว์ มองคน หรือวัตถุธาตุใด ๆ ก็ดี ให้เห็นทุกข์ที่ขังอยู่ภายใน จะได้วางอารมณ์กระทบอันพอใจและไม่พอใจทิ้งลงเสียได้”

๘. “ การเจริญพระกรรมฐานจะต้องวางจิตให้สบาย ๆ สบายอย่างไร คงสบายอย่างจิตสงบค่ะ ถ้าไม่เห็นตัวธรรมดา มันก็สงบไม่ได้ ต้องพิจารณาให้เห็นตัวธรรมดา ยอมรับนับถือกฎธรรมดาหรือกฎของกรรม เห็นทุกข์ เห็นสุข อันไม่เที่ยงเป็นปกติของร่างกาย แต่จริง ๆ แล้ว มองให้ลึก ๆ สุขมันไม่มีหรอกลูก อารมณ์พอใจ ไม่พอใจอันเกิดจากร่างกายเป็นเหตุ จริง ๆ แล้วมันเป็นทุกข์ล้วน ๆ แต่อาศัยความหลงของจิตเป็นปัจจัย ได้สิ่งชอบใจ เช่น รูปสวย เสียงเพราะ รสอร่อย มันก็หลงผิดไป คิดว่าสิ่งเหล่านั้นมันเป็นความสุข ต้องเห็นตรงนี้ก่อน จิตมันต้องยอมรับสภาพเสียก่อนว่า รูป เสียง กลิ่น รส สัมผัส ไม่เที่ยง มันเปลี่ยนไปทุกวัน และไม่ช้าไม่นานมันก็เสื่อม แล้วสลายไปในที่สุด”

[ลัก...ยิ้ม]

๙. “ถ้าหากยอมรับกฎธรรมดานี้อย่างจริงใจ ความสงบจึงจะเกิดได้กับจิต อะไรมากระทบอารมณ์ก็วางได้หมด นี่มันอารมณ์พระอรหันต์นะ หรือเอ็งทำได้ ยังไม่ได้ค่ะ ลูกยังห่วงอยู่กับเหล่าเดียรถีย์ที่เข้ามาในวัด อย่าอ้างคนอื่น กรรมใครกรรมมัน พวกปล้นพระศาสนาหากิน เดียรถีย์-อลัชชี มันมีอยู่เป็นปกติ ตั้งแต่สมัยพระพุทธเจ้ายังมีชีวิตอยู่แล้ว เพราะฉะนั้นจงวางใจเสียให้ได้ บันทึกไว้ แต่อย่าเอาจิตไปเกาะความเลวของเขาเข้า ถามจริง ๆ เถอะ เขาทำชั่ว อย่างพระเทวทัต เวลาตกนรกใครตกแทนเขาได้บ้างหรือเปล่า เปล่าค่ะ แล้วเอ็งไปเกาะความเลวของเขา มีสิทธิ์ตกนรกด้วยหรือเปล่า ก็คงมีสิทธิ์ค่ะ นั่นสิ แล้วไปจับความเลวของเขาทำไม ปากบอกว่าจะไปพระนิพพาน แต่จิตเกาะเลวอยู่อย่างนั้น แล้วจะไปได้อย่างไร”

๑๐. “ไม่เอานะ คิดเสียใหม่ ใครดีใครเลวก็เรื่องของเขา เราจะไปนิพพาน จะต้องไม่สนใจเรื่องของคนอื่น ดูกาย ดูจิตของเราเข้าไว้ อย่าให้ไปดีไปเลวตามเขา เพราะนั่นไม่ใช่ของจริง เป็นธรรมของชาวโลก มันพ้นโลกไม่ได้ ต้องหมั่นเอาจิตมาเกาะพระธรรม ปฏิบัติธรรมให้ได้ดีที่สุด พยายามอย่าเหยาะแหยะ ๆ ทำจิตไร้กำลังเสียเรื่อย เอาใหม่นะ ทีมันติดดี ติดเลวของผู้อื่น ทำไมจิตมันถึงตื่นได้ อยากรู้เรื่องของคนอื่นเขาไปเสียหมด”

๑๑. “ให้เอาสภาวะจิตแบบนั้นแหละมาตื่น มาอยากรู้เรื่องของพระธรรมว่า ทำไมพระพุทธเจ้าถึงได้ตรัสอย่างนี้ แล้วทำอย่างไรถึงจะได้ผลตามอย่างนั้น มาตื่นทางธรรม ดีกว่าตื่นทางโลก เราจะไปพระนิพพาน ต้องเพียรรู้เรื่องของพระธรรม ไม่ใช่เพียรรู้เรื่องทางโลก ทำเสียใหม่”

[ลัก...ยิ้ม]

ธรรมที่นำไปสู่ความหลุดพ้น เล่ม ๕
รวบรวมโดย พล.ต.ท. นพ.สมศักดิ์ สืบสงวน

ขอเชิญทุกท่านเข้าไปอ่านได้ที่ www.tangnipparn.com