เทศน์ช่วงทำกรรมฐาน วันอาทิตย์ที่ ๓๐ มิถุนายน ๒๕๖๒

[เถรี]

ให้ทุกคนตั้งกายให้ตรง กำหนดสติคือความรู้สึกของเราทั้งหมดเอาไว้ที่ลมหายใจเข้าออก หายใจเข้า...ให้ความรู้สึกทั้งหมดของเรา ไหลตามลมหายใจเข้าไป หายใจออก...ให้ความรู้สึกทั้งหมดของเรา ไหลตามลมหายใจออกมา จะใช้คำภาวนาอะไรก็ได้ ที่เรามีความถนัด มีความชำนาญมาแต่เดิม

วันนี้เป็นวันอาทิตย์ที่ ๓๐ มิถุนายน พุทธศักราช ๒๕๖๒ เป็นการปฏิบัติธรรมวันสุดท้ายของเดือนกรกฎาคม สำหรับในเรื่องของการปฏิบัติธรรมนั้น ส่วนใหญ่แล้วพวกเราก็จะมีการห่วงหน้าพะวงหลังเป็นปกติ ซึ่งภาษาพระเขาเรียกว่า ปลิโพธะ อ่านง่าย ๆ ว่า ปลิโพธ ซึ่งบาลีแสดงเอาไว้เป็นจำนวนมาก อย่างเช่นว่า ห่วงตระกูลก็คือห่วงครอบครัวตัวเอง ห่วงการเดินทาง ห่วงการศึกษาเล่าเรียน ห่วงอาการเจ็บไข้ได้ป่วย เป็นต้น

สิ่งทั้งหลายเหล่านี้เราต้องตัดให้หมดจากใจไปในขณะที่เรากำลังนั่งปฏิบัติธรรม พูดง่าย ๆ ว่า เรานั่งอยู่ตรงนี้แล้ว สิ่งทั้งหลายเหล่านั้นจะเกิดขึ้นหรือไม่เกิดขึ้นอย่างไร เราก็ไม่สามารถที่จะแก้ไขได้ เพราะฉะนั้น..ก็อย่าไปสนใจ อย่าไปใส่ใจในสิ่งทั้งหลายเหล่านั้น ให้สนใจกับลมหายใจเข้าออกและคำภาวนาแทน และขณะเดียวกันก็ต้องระมัดระวังกิเลสหยาบ ๕ อย่างคือนิวรณ์ทั้งห้า ได้แก่

กามฉันทะ ความยินดีในรูปสวย เสียงเพราะ กลิ่นหอม รสอร่อย สัมผัสระหว่างเพศ
พยาบาท ความโกรธเกลียด อาฆาตแค้นคนอื่น
ถีนมิทธะ ความง่วงเหงาหาวนอน ขี้เกียจปฏิบัติ
อุทธัจจะกุกกุจจะ ความหงุดหงิด ฟุ้งซ่าน รำคาญใจ เพราะกำลังใจไม่ทรงตัว
และวิจิกิจฉา ความลังเลสงสัยว่าการปฏิบัตินี้จะมีผลจริงหรือไม่

[เถรี]

ซึ่งความจริงนิวรณ์ทั้ง ๕ อย่างนั้นละง่ายมาก แค่เราเอาความรู้สึกทั้งหมดไว้ที่ลมหายใจเข้า-ลมหายใจออก นิวรณ์ก็เกิดไม่ได้แล้ว อีกส่วนหนึ่งก็คือ เราต้องเป็นคนที่จริงจังจริงใจต่อการปฏิบัติ เรียกว่าต้องถึงพร้อมด้วยสัจจะ เมื่อถึงเวลาแล้วไม่มีสิ่งหนึ่งสิ่งใดจะดึงเราให้ไปจากการปฏิบัติได้ แม้จะด้วยเหตุแห่งชีวิตก็ตาม

หลังจากนั้นก็ให้ท่านทั้งหลายตั้งใจแผ่เมตตาไปสู่สรรพสัตว์ทั้งหลาย ตั้งกำลังใจว่า เราไม่เป็นศัตรูกับใคร เรายินดีเป็นมิตรกับคนและสัตว์ทั่วโลก กำหนดใจด้วยความหวังดีปรารถนาดีต่อสรรพสัตว์ทั้งหลาย ทุกภพทุกภูมิทุกหมู่ทุกเหล่า ท่านที่ตกอยู่ในกองทุกข์ ขอให้พ้นจากความทุกข์ ท่านที่อยู่ดีมีสุข ขอให้มีความสุขความเจริญยิ่ง ๆ ขึ้นไป

เมื่อกำลังใจของเราเยือกเย็น มั่นคงทรงตัวจากการแผ่เมตตาแล้ว ค่อยจับลมหายใจเข้าออกภาวนาต่อไป ถ้าท่านสามารถทำได้ดังที่กล่าวมาทั้งสี่ข้อ กำลังใจของท่านก็มีโอกาสที่จะทรงเป็นอัปปนาสมาธิได้ ก็คือสมาธิแนบแน่นถึงระดับตั้งแต่ปฐมฌานขึ้นไป ซึ่งเป็นส่วนที่เราท่านทั้งหลายต้องพึงปรารถนาไว้ เพราะว่าเป็นกำลังในการตัดละกิเลส

ถ้าต้องการเป็นพระโสดาบันหรือสกทาคามี ก็ต้องทรงปฐมฌานละเอียดให้ได้เป็นอย่างน้อย และถ้าหากว่าต้องการพระอนาคามีหรือความเป็นพระอรหันต์ ก็ต้องทรงฌานสี่ให้ได้ ไม่เช่นนั้นแล้ว กำลังของท่านทั้งหลายจะไม่เพียงพอต่อการตัดกิเลสในระดับชั้นนั้น ๆ

[เถรี]

สิ่งที่เราทั้งหลายควรยึดถือในการปฏิบัติ นอกจากลมหายใจเข้าออกและคำภาวนาแล้ว ยังต้องรู้ตัวอยู่เสมอว่าเราต้องตาย ถ้าหากว่าตายไป ขึ้นชื่อว่าการเกิดใหม่มามีร่างกายที่เต็มไปด้วยความทุกข์เช่นนี้ เกิดมาในโลกที่ทุกข์ยากเร่าร้อนเช่นนี้ จะไม่มีสำหรับเราอีก เราปรารถนาที่เดียวคือพระนิพพาน

ทำกำลังใจของเราให้เคารพในพระพุทธ พระธรรม พระสงฆ์อย่างมั่นคง ไม่ล่วงเกินด้วยกาย ด้วยวาจา ด้วยใจ ทั้งต่อหน้าและลับหลัง รักษาศีลทุกสิกขาบทให้บริสุทธิ์บริบูรณ์ ไม่ล่วงศีลด้วยตนเอง ไม่ยุยงส่งเสริมให้ผู้อื่นล่วงศีล ไม่ยินดีเมื่อเห็นผู้อื่นละเมิดศีล กำลังใจสุดท้ายของเราต้องเกาะอยู่ที่พระนิพพานเสมอ

ถ้าหากว่าเกาะไม่ได้เนื่องจากความไม่เคยชิน ก็นึกถึงภาพพระพุทธเจ้าองค์ใดองค์หนึ่งที่เรารักเราชอบมากที่สุด ว่านั่นคือพระพุทธนิมิตแทนองค์สมเด็จพระสัมมาสัมพุทธเจ้าบนพระนิพพาน เราเห็นพระองค์ท่าน คือเราอยู่กับพระองค์ท่าน เราอยู่กับพระองค์ท่าน คือเราอยู่บนพระนิพพาน

ลำดับต่อไปก็ขอให้ทุกท่านตั้งใจภาวนาและพิจารณาตามอัธยาศัย จนกว่าจะได้รับสัญญาณบอกว่าหมดเวลา


พระครูวิลาศกาญจนธรรม, ดร.
เทศน์ช่วงทำกรรมฐาน ณ บ้านเติมบุญ
วันอาทิตย์ที่ ๓๐ มิถุนายน ๒๕๖๒
(ถอดจากเสียงเป็นอักษร โดย น้องผักชี)