ทวาทสกะ คือ หมวด ๑๒

[ตัวเล็ก]

กรรม ๑๒ การกระทำที่ประกอบด้วยเจตนา ดีก็ตามชั่วก็ตามในที่นี้หมายเอากรรมแต่ละประเภทที่ให้ผลต่างกัน

หมวดที่ ๑ ให้ผลตามกาลเวลา
๑. ทิฏฐธรรมเวทนียกรรม กรรมที่ให้ผลในชาตินี้
๒. อุปัชชเวทนียกรรม กรรมที่ให้ผลในชาติหน้า
๓. อปราปรเวทนียกรรม กรรมที่ให้ผลในชาติต่อ ๆ ไป
๔. อโหสิกรรม กรรมที่เลิกให้ผลแล้ว ไม่มีผลอีก

หมวดที่ ๒ ให้ผลตามกิจ คือ ตามหน้าที่ของตน ๆ
๕. ชนกกรรม กรรมแต่งให้เกิด กรรมที่เป็นตัวนำไปเกิด
๖. อุปัตถัมภกกรรม กรรมที่มาสนับสนุนเติมต่อจากชนกกรรม
๗. อุปปีฬกกรรม กรรมบีบคั้น ตัดผลดีที่พอจะได้เสีย
๘. อุปฆาตกรรม กรรมตัดรอนให้เสียผลประโยชน์ เช่น เป็นลูกเศรษฐี มีปัญญาดี แต่อายุสั้น

หมวดที่ ๓ กรรมให้ผลตามลำดับ คือ ความหนักเบาของกรรมนั้น
๙. ครุกรรม กรรมที่ให้ผลหนักที่สุด ได้แก่ อนันตริยกรรม
๑๐. พหุลกรรม หรือ อาจิณกรรม กรรมที่ทำมามากให้ผลรองลงมาจากครุกรรม
๑๑. อาสันนกรรม กรรมที่ทำเมื่อจวนเจียนเวลาจะตาย ยังติดตาติดใจใหม่ ๆ อยู่
๑๒. กตัตตากรรม กรรมที่ทำเพียงสักว่าทำ เพราะไม่มีเจตนาหรือมีน้อย เช่น เราเดินทางเหยียบมดดำ มดแดง ตายโดยไม่รู้ตัว เมื่อไม่มีกรรมอื่นให้ผลจริงๆ กรรมนี้ก็จะให้ผล