อุทานธรรม

[โอรส]

ถาม : หลวงพ่อเจ้าคะ เวลาหนูนั่งสมาธิแล้ว จิตบอกว่า พุทธปัญชะเรติ ?
ตอบ : พุทธปัญชะเรติ ผู้อยู่ในบัญชรแห่งพุทธ คือว่าอยู่ในประตู อยู่ในหน้าต่าง อยู่ในขอบเขต ลักษณะแบบนี้เขาเรียกว่า อุทานธรรม จะมีเฉพาะของตน คือเข้าใจด้วยตัวเองตอนนั้น บางครั้งถามคนอื่น ถ้าเขาไม่มีความเข้าใจตรงจุดนี้ เขาก็อธิบายไม่ได้

พระภัททิยะศากยราชา ท่านเป็นพระมหากษัตริย์ของตระกูลศากยะ แล้วท่านก็ออกบวช เมื่อท่านเป็นพระอรหันต์ ท่านก็อุทานว่า "สุขหนอ สุขหนอ" พระที่เป็นปุถุชน ก็ไปกล่าวหาว่าท่านไปนึกถึงความสุขในราชสมบัติ แล้วไปฟ้องพระพุทธเจ้า พระพุทธเจ้าตรัสว่า "ภัททิยะลูกเราไม่ได้หมายถึงความสุขในราชสมบัติ หากแต่ว่าเป็นความสุขของการออกจากกาม" แล้วก็ยืนยันว่าพระภัททิยะราชาท่านเป็นพระอรหันต์ ซ้ำยังตั้งท่านเป็นเอตทัคคะทางผู้เกิดในสกุลสูง คือเป็นพระมหากษัตริย์แล้วยังมาบวช

มีหลวงปู่อยู่องค์หนึ่ง ท่านเป็นเจ้าคุณ ในหลวงท่านตั้งสมณศักดิ์ให้ลงท้ายด้วยคำว่า "อุทานธรรมวาที" คือ หลวงปู่องค์นี้ ใคร ๆ ก็เรียกท่านว่า "หลวงปู่ดีเนาะ" เพราะว่าอะไร ๆ ท่านก็มีแต่ดีเนาะ ๆ ไม่เคยมีเสียเลย เสร็จแล้วในหลวงท่านก็เสด็จไปกราบหลวงปู่องค์นี้ ท่านเจ้าคณะจังหวัดนั่งประกบเลย คือไปซักซ้อมกับท่านมานานแล้วว่า ให้กราบทูลในหลวงดี ๆ คำว่า "ดีเนาะ" ของหลวงปู่เก็บใส่ย่ามไปเลย ไม่ต้องใช้หรอก แต่ปรากฏว่าในหลวงถามหลวงปู่สุขภาพเป็นอย่างไร ท่านตอบ "อ้อ...ดีเนาะ" ก็ไปของท่านจนได้

ในหลวงท่านตั้งสมณศักดิ์ให้เป็นเจ้าคุณพระเทพวิสุทธาจารย์ สาธุอุทานธรรมวาที ที่ต่อด้วยอุทานธรรมวาที คือในหลวงท่านก็เข้าพระทัยเช่นกันว่า ไปถึงตรงจุดนั้นแล้วจะมีคำอุทานที่เป็นเฉพาะของตนอยู่


สนทนากับพระอาจารย์เล็ก สุธมฺมปญฺโญ
ณ บ้านอนุสาวรีย์ฯ เดือนตุลาคม พุทธศักราช ๒๕๔๕